بسم الله الرحمن الرحیم ، واللیل ... .
سلام علیکم
ضمن عرض تبریک امروز خدمت شما عزیزان و آرزوی هفته ای بهتر برایتان عرض کنم که گویا تا اندیشه برایمان روشن نشود از اندیشه ی دینی حرفی نمی توانیم بزنیم .
خب ببینیم اندیشه که گفته می شود مقصود چیست ؟ یعنی معنی این لفظ یا واژه چیست ؟
استاد شهید مرتضی مطهری می فرمایند ما یک تعریف لفظی داریم و یک تعریف معنوی ، یعنی یک وقت مثلا می خواهیم ببینیم مثلا همین واژه ی اندیشه که گفته می شود ، البته در زبان فارسی ، در این زبان چه معنایی دارد و این واژه برای چه مابه ازایی استعمال شده یا بکار رفته در این زبان ، و یک وقت هم مثلا همین اندیشه در زبان ما و مثلا معادلش لفظ فکر در زبان عربی برای چه چیزی بکار می رود و معنی این دو یعنی چه ؟
خب در تعریف لفظی یک وقت معنی لفظ در زبان خودمان مطرح است و یک وقت هم در زبانی دیگر ، مثلا همین فکر که عرض شد تعریفش در زبان ما می شود اندیشه ، ولی در زبان خودمان هم این اتفاق می افتد ، آنهم وقتی که همزبان ما واژه ای را بکار می برد و برای ما مقصودش روشن نیست که مثلا همین اندیشه ای که گفته یعنی چه ؟ فقط همین قدر روشن است که بزبان ما گفته اندیشه و معنایی هم دارد در زبانمان که برایمان معنایش روشن نیست .
از این دست برای ما زیاد اتفاق می افتد و کم کم در طول زندگی با کلمه های زبانمان آشنا می شویم و یکی از آن کلمات همین کلمه ی اندیشه است .
یادم می آید در آموزش و پرورش که مشغول تدریس بودم یک وقت از دانش آموزان معنی همین فکر یا اندیشه را پرسیدم و بعد که پاسخی نداشتند گفتم بروند بپرسند ، خیلی جالب بود جستجوی آنان ، چراکه در عین این که مثلا در کتاب ریاضی ایشان گفته شده بود ( فکر کنید و پاسخ دهید ) حتی در مدرسه هم پاسخی دستگیرشان نشده بود چه رسد به جستجویشان در خانه و بیرون از مدرسه .
حالا شاید گفته شود که آنان دانش آموز بوده اند ، یعنی اگر مثلا دانشجو یا معادلش طلبه بودند حکما خودشان هم معنی فکر یا اندیشه را دانسته بودند تا حالا .
خب بسم الله ...
بفرمایید اندیشه یعنی چه ؟ اسم یا نام چیست ؟ یا چه کاریست ؟ چراکه دیدم صفای عزیز در قسمتی از فرمایش خود فرموده اند :
... چه در فکر ( اگر چه که برخی فکر را عمل نمی دانند و می گویند ... در فکر تصویری ساخته می شود ... و اگر فرد بخواهد می تواند آنرا به عمل مبدل کند ... و برخی می گویند که وقتی چیزی در فکر ساخته می شود ... در واقع به درجه ی عمل رسیده است ... چون تاثیر خودش را از لحاظ انرژیک بر مورد توجه شده ... و پیرامونش می گذارد ... که خودم با این نظر موافقم ) و چه در عمل ...
بعبارت دیگر آیا ما ، چه فارس زبان و چه با زبان دیگری ، یک کاری می کنیم که اسمش فکر یا اندیشه باشد ؟ تا بعد ببینیم فاصله ی آن با عمل چقدر است ؟ مثلا آیا بقول دروازه ی شهر دانش علیه السلام : العلم مقرون بالعمل ؟
چراکه انشاءالله به این هم می رسیم که ما فکر می کنیم تا بدانیم یا برای اینکه بدانیم می اندیشیم ، یعنی همانطور که مثلا کار عقل یا خرد حکم کردنست ، و بحکم عقل می اندیشیم ، کار اندیشه هم دانستن است و دانش هم مقرون به عمل است بقول امام علیه السلام .
بنده که فکر می کنیم ما یک کاری می کنیم که علاوه بر مثلا افتادن چشم ما به چیزی است بقول مرحوم علامه ، و علاوه بر حس آنهم ، و بعدش هم حالا بقول مرحوم علامه تجریدش از حس و بایگانی آن ؟ یا نه علاوه بر معرفت یا شناخت حسی معرفت یا شناخت قلبی هم داریم و بعدش حفظ آن است و علاوه بر حفظ کردن یادآوری هم داریم و بعد ذکر است که فکر می کنیم .
حالا بقول شهید مطهری تعریف لفظی و معنوی شما از اندیشه چیست ؟ حتی مسموعش هم برایم شنیدنیست چه رسد به مطبوعش که امام علی فرموده اند : علم دوتاست ، مسموع و مطبوع ، ولا ینفع المسموع اذا لم یکن المطبوع ، یعنی اگر بقول صبای عزیز ( برخی می گویند که وقتی چیزی در فکر ساخته می شود ... در واقع به درجه ی عمل رسیده است ... چون تاثیر خودش را از لحاظ انرژیکی بر مورد توجه شده ... و پیرامونش می گذارد ... ) و مثل ایشان موافقش نباشیم هنوز مسموع یا شنیده شده است و نفعی بحال ما ندارد .
ناگفته نماند که مقصودم از لفظ یا واژه ی ( موافق نبودن ) مثل مثلا عدم الحکمی نیست که مرحوم علامه فرموده اند و بقول مرحوم مطهری در پاورقی فرمایش ایشان زبان اول یا مادری ما ایجاب و سلب قدیم یا دو رقمی جدیدش صفر یک باشد ، یعنی زبان ما در تعریف یا شناخت هم دورقمی باشد و بعد بایگانی آن و یادآوریش هم زبان اندیشه ی ما هم دورقمی باشد حتی اگر هم صدق و کذب ما هم یکی از ارقام تصدیق ما باشد که متفکر انقلاب شهید مطهری هم بر این باور بودند .
چراکه عرض خواهم کرد مبنای اندیشه یک چیز است و نه دو چیز و بقول منطق فازی سه ، چهار ووو چیز .
خب فعلا شما را بخدا می سپارم تا فرصتی دیگر ان شاءالله تعالی و امیدوارم که طولانی نشده باشد و ...
